Alles is politiek, zegt men in Argentinië. Kranten, vakbonden, studieverenigingen, het kiezen van besturen hangt nauw samen met het aanhangen van politieke stromingen. Begin tegen een Argentijn over politiek te praten en hij kan nergens anders meer over praten. Maria is een beetje anders. Maria werkt op de faculteit Sociale Wetenschappen van de Universiteit van Buenos Aires (UBA). Deze faculteit staat bekend om zijn radicale karakter. Maar zij vindt over politiek praten niet zo nodig.

Ik heb met Maria afgesproken op de faculteit. Voor een Nederlandse les. Les is een groot woord, ik hoef haar niet veel nieuws te leren. Ze is autodidact. Haar man komt uit België en ze heeft gewoon uit boeken zelf de grammaticaregels tot zich genomen. Nu heeft ze mij gevonden. Nu spreken we een keer per week ergens af, praten we Nederlands en mag ik haar altijd verbeteren. We zien elkaar al ongeveer een jaar, bijna elke week. We hebben al heel veel dingen besproken, in het Nederlands. Nog nooit hebben we over politiek gepraat.

Terwijl ik door de gangen van de faculteit loop, op zoek naar haar lokaal, vallen me de posters en pamfletten aan de ramen en muren al op. De slogans liegen er niet om, als je hier studeert, heb je een mening.

Struikelend over de grote pakketten met papieren en kopieën, kom ik haar lokaal binnen. Maria lacht. ‘Die stapels zijn van de studievereniging. Die geven kortingen op het studiemateriaal.’ Ik ken het uit mijn studietijd.
‘Het bestuur van de studieverenigingen wordt elk jaar gekozen door de studenten. Dan zijn er verkiezingen, met verkiezingsstrijd vooraf.’ Ze wijst op de pamfletten op haar bureau.
Wij kozen ook een bestuur vroeger, maar dat had niets met politiek te maken. Er waren vijf malloten onder ons die wel een jaartje bestuur wilden doen. Dat was het.
Wat kan in vredesnaam het verschil zijn voor de studenten tussen het ene bestuur en het andere?
Maria haalt haar schouders op en veegt met haar vingers langs haar kin. ‘Geen idee,’ betekent dat. ‘Korting op studiemateriaal, korting op openbaar vervoer, ze geven allemaal hetzelfde. De studievereniging heeft de kopieermachine, zij mogen bepalen wat de prijs is voor een kopie.’
‘Maar het verschil zit hem in het demonstreren. Als de partij die in het bestuur zit, tegen de president is, dan gaan ze altijd demonstreren. Dat is in het voordeel van de studenten. Als de partij voor de president is, dan doen ze niets als er een wet wordt afgekondigd die niet in het voordeel van de studenten is.’

Ik vertel haar hoe het voor mij was om binnen te komen. ‘Kan je ook hier studeren en geen mening hebben?’
‘Ja natuurlijk, maar het gebeurt niet vaak. Ik heb een mening, maar die houd ik voor me. Ook de docenten zijn gepolariseerd. Als ze demonstreren tegen een wet, geven ze soms buiten op straat les. Sinds de anti-terrorisme-wet is dat een beetje gevaarlijk. De rechter kan je bestempelen als terrorist na zo’n actie en dan krijg je een strengere straf.’
‘Ik heb ook bij een politieke beweging gezeten. Maar als je iets zegt dat afwijkt van de rest, kun je soms persoonlijk worden aangevallen. Toen ik dat zag gebeuren, dacht ik: ik houd gewoon mijn mond.’

Maria is marxist. Marxisme hoef je in Argentinië niet te verdedigen. Er zijn minstens zeven politieke partijen met een marxistische grondslag. Er is er geen een die Maria’s ideeën deelt. ‘In een ideale maatschappij krijg je wat je nodig hebt en geef je wat je kan. In de maatschappij waarin we nu leven, werk je voor winst. Je mag niet bepalen hoe lang je werkt, dus je hebt geen directe invloed op de winst. Je hebt ook geen profijt van de winst. Dat hebben alleen de bestuurders. Dat is niet alleen niet eerlijk, het is ook niet logisch. Werknemers en bestuurders werken op deze manier allebei niet op de top van hun kunnen.’
‘Begrijp me goed, ik denk niet dat er een maatschappij ter wereld is, hoe communistisch van aard ook, die echt functioneert hoe Marx het voor zich zag. Geen enkele communistisch regime krijgt het voor elkaar. Het is een ideaalbeeld, waarin veel oplossingen zitten voor problemen die we nu het hoofd niet kunnen bieden. Armoede, maar ook uitval van arbeiders door stress en oververmoeidheid.’
‘De marxistische partijen hier zijn verdeeld. Over de uitleg van de leer van Marx, maar ook over de aanpak en actievoeren. Ik kan er niet in meegaan. Zo zie ik het niet voor me.’

Maria werkt op de faculteit. Als assistent. Ze geeft daarnaast ook Engels op een middelbare school. Maria heeft acht jaar lang als assistent gewerkt zonder daarvoor te worden betaald. ‘Studeren is gratis voor iedereen in Argentinië. Een publieke onderwijsinstelling krijgt geld van de overheid om te functioneren. Dat gaat niet naar de leraren. Het gaat naar de bestuurders. Maar een baan op de universiteit staat nu eenmaal goed op je CV. Dus je doet het toch. Dan maar geen geld.’

We zijn intussen een uur verder. Ze kijkt in mijn schrift. ‘Waar gaan we het vandaag over hebben?’